Waarom familiebedrijven en start-ups beter matchen dan je denkt
Een denkoefening. Als je denkt aan familiebedrijven en kmo’s, welke termen schieten je dan te binnen? Authentiek? Betrouwbaar? Sympathiek? Wat je ook hebt opgeschreven, de kans is klein dat we ‘innovatief’ in het rijtje vinden.
Familiebedrijven die al generaties lang bestaan, krijgen soms de stempel ‘ouderwets’ opgeplakt, of ‘risico-avers’. Een foute veronderstelling, die rechtzetting verdient. Familiebedrijven en kmo’s zijn allesbehalve log of stoffig. Innovatie zit inherent verweven in hun DNA. En daar mogen ze best wat vaker mee uitpakken.
Geduldig geld
Wanneer we het hebben over familiebedrijven of kmo’s, praten we over bedrijven die geleid worden door de eigenaar. Die ondernemingen delen allemaal drie belangrijke eigenschappen: het kapitaal is eigen kapitaal, ze beschikken over een grondige en lange ervaring in de markt waarin ze opereren en – last but not least – ze hanteren een langetermijnvisie. Wanneer je erover nadenkt, staan net die drie eigenschappen haaks op een beleid van stilstand. Wie ambieert om over meerdere generaties te bestaan, moet zichzelf continu heruitvinden. Wie succesvol wil zijn op lange termijn, kan niet zonder innovatie.
Het feit dat de eigenaar werkt met eigen kapitaal, maakt het geduldig kapitaal. Wanneer zo iemand de keuze heeft tussen winst uitkeren of investeren in een nieuwe, beloftevolle oplossing, zal de tweede optie het altijd halen. Nog zo’n typische eigenschap van gezonde kmo’s: een onnavolgbaar aanvoelen van wat er in de markt leeft. Of zoals de West-Vlaamse ondernemers het noemen: gezond boerenverstand. Wat anders is die intuïtie dan een neus voor innovatie?
Meer dan flitsende aankondigingen
Toegegeven, de doorsnee kleine familiale onderneming staat in ons land niet bekend om de flitsende lanceringen of persberichten over waanzinnige innovatiebudgetten. Maar innovatie is meer dan groots aangekondigde nieuwe producten of diensten. Het is ook nieuwe manieren van werken, nieuwe technologieën implementeren in productie, op een andere manier omgaan met klanten of inspelen op noden van werknemers. Innovatie is eerst en vooral jezelf op regelmatige basis heruitvinden.
Familiebedrijven en kmo’s zijn gedreven innovators. Waarom krijgen ze daar niet altijd erkenning voor? De typische Vlaamse bescheidenheid heeft er vast iets mee te maken, maar deze bedrijven innoveren ook op een andere manier dan hun grotere broers en zussen. Omdat ze werken met eigen kapitaal, beschikken over knowhow en werken in kleinere teams, verlopen de innovatieprocessen heel organisch en efficiënt. Dat maakt het proces minder zichtbaar voor de buitenwereld. Of anders gezegd: het doorsnee familiebedrijf heeft geen vijf innovatiemanagers in dienst, het grootste werk gebeurt in het hoofd van de ceo.
Opportuniteiten
Dat kleine en middelgrote bedrijven nu al prima innoveren, sluit niet uit dat het nog beter kan. Maar daarvoor ligt een andere eigenschap hen soms in de weg: hun gesloten karakter. Terwijl net co-creatie – nieuwe dingen opzetten door partnerschappen – en het delen van kennis de innovatie in een bedrijf gevoelig versnellen.
Concreet: familiebedrijven en kmo’s die de handen in elkaar slaan met leveranciers, klanten, of universiteiten kunnen indrukwekkende dingen verwezenlijken. Of waarom geen start-up de hand reiken? Familiebedrijven en start-ups lijken misschien een verrassende match, maar het zou beide partijen zoveel opleveren. Het familiebedrijf kan beroep doen op nieuwe, frisse ideeën. De start-up kan dan weer bouwen op expertise en kapitaal, zonder hun felbevochten zelfstandigheid te verliezen.
Mijn bedrijf openstellen, hoe doe ik dat?
Partnerschappen opzetten en een netwerk openstellen: in theorie klinkt het mooi, maar hoe maak je er als bedrijfsleider concreet werk van? Vijf tips.
- Wees nieuwsgierig. Innovatie begint met de juiste mindset. Stimuleer, bij jezelf en werknemers, een cultuur waar plaats is voor levendige verbeelding, grote ideeën en visualisatie. Durf dromen.
- Mindset alleen volstaat helaas niet. Innovatie vraagt middelen. Maak geld, ruimte en tijd vrij voor vernieuwing.
- Geef het goede voorbeeld als eigenaar. Wees zelf een sparringpartner en toon engagement voor innovatie. Stel je netwerk open voor medewerkers en deel ook buiten het bedrijf kennis, uitdagingen en ervaringen met sectorgenoten.
- Maak op een structurele manier verbinding met de buitenwereld. Organiseer inspiratielunches, nodig sprekers uit om te vertellen over nieuwe trends en, belangrijk, betrek ook leveranciers en klanten. Hoe zien zij de toekomst? Met welke uitdagingen worstelen zij?
- Volg jonge bedrijven. Word lid van netwerkorganisaties, lees de vakpers. Blijf daarbij niet hangen in de eigen cirkel: stap uit je comfortzone. Wie weet bezorgt net die kleurrijke, enthousiaste of tikkeltje gekke ondernemer jouw bedrijf wel de oplossing waar jullie al zo lang op wachten…