Het hoeft niet eenzaam te zijn aan de top

Zaakvoerder of CEO ben je meestal alleen. Die eindverantwoordelijkheid geeft voldoening, maar gaat vaak gepaard met eenzaamheid. Moeten we die gevoelens voor lief nemen? Zeker niet. Het is misschien een risico van het vak, maar geen noodzakelijk kwaad.

‘Honderden mensen zijn afhankelijk van mijn beslissingen. Niemand anders staat in mijn schoenen (…) Ik draag een last die niemand anders begrijpt. (…) Ik moet zelfverzekerd overkomen, dus verberg ik mijn kwetsbaarheid.’

De citaten uit de CEO Snapshot Survey, een anonieme rondvraag bij 87 Amerikaanse CEO’s door consultancybureau RHR, raakten in 2012 een gevoelige snaar. De meest opvallende conclusie duikt nog steeds op in de media: maar liefst de helft van de bevraagde leiders gaf aan regelmatig gevoelens van eenzaamheid en isolatie te ervaren. 

Risico van het vak?

Voor buitenstaanders is het misschien schrikken, voor bedrijfsleiders zijn de citaten vaak herkenbaar. Als CEO ben je dan wel de hele dag omringd met mensen, de rol kan behoorlijk eenzaam voelen. Bedrijfsleider ben je nu eenmaal meestal alleen. De verwachtingen, verantwoordelijkheden en dynamiek eigen aan de functie werken die gevoelens nog in de hand. Leidinggeven, gaat moeilijk samen met het smeden van vriendschappen. Als bedrijfsleider moet je objectief optreden en soms impopulaire beslissingen nemen. Dan voelt het vaak gemakkelijker om afstand te bewaren met medewerkers. 

Er is ook de gezagsfactor. Verbinding vereist heldere, eerlijke communicatie. Maar geef maar eens eerlijke feedback aan een overste. Als medewerker moet je daarvoor al sterk in de schoenen staan. Omgekeerd vraagt het moed om kritiek te aanvaarden van iemand aan wie je leidinggeeft. Ook dat creëert afstand. En dan is er nog het feit dat je als CEO de eindverantwoordelijkheid draagt voor het succes van het bedrijf. Je voelt je verantwoordelijk voor al de gezinnen van de mensen die je tewerkstelt. Hoe leg je dat gevoel uit aan iemand die zo’n last niet hoeft te torsen? 

‘Het is eenzaam aan de top’, gaat het gezegde. Maar dat hoeft het niet te zijn. Het is normaal om gevoelens van isolement te ervaren, maar daarom hoef je jezelf er nog niet bij neer te leggen. Meer zelfs: je hebt er als bedrijfsleider alle belang bij om dat niet te doen. Gevoelens van eenzaamheid hebben een negatief effect op jouw prestaties, zo bevestigde ook de rondvraag van RHR. Daarbij wegen ze op jouw mentale draagkracht. Zo linkten onderzoekers eenzaamheid bij bedrijfsleiders aan ziektes als burn-out.

Menselijk leiderschap

Denkpatronen doorbreken is niet evident. Waar beginnen? Een goede eerste stap is de gevoelens simpelweg erkennen. Spreek uit dat je het moeilijk hebt, dat je het gevoel hebt alleen te staan met jouw stress, verantwoordelijkheden en zorgen. Al is het in de eerste plaats bij jezelf. Het lijkt een kleine stap, maar het kan de boel al openbreken.

Besef: je bent niet alleen met jouw twijfels en zorgen. De rondvraag van RHR bewijst het: er zijn zoveel andere bedrijfsleiders die jouw zorgen delen. Zoek ondersteuning. Dat kan bij peers in netwerkorganisaties, maar ook bij kennissen in een gelijkaardige functie of bij een metgezel, mentor of coach. Het voordeel van een professionele metgezel is dat die een ander perspectief kan bieden en jou helpen bepalen wat nodig is om de cirkel te doorbreken.

CEO ben je (meestal) alleen. De verantwoordelijkheid zal altijd bij jou liggen. Dat betekent nog niet dat het eenzaam hoeft te zijn. Je moet niet alles alleen dragen. Het idee dat een sterke leider ongenaakbaar en autoritair moet zijn, is al lang achterhaald. Durf te leunen op jouw team, betrek medewerkers bij grote vraagstukken en schaam je niet om te tonen dat je niet alles weet. 

Niemand wint met ongenaakbaarheid

Jezelf als leider kwetsbaar opstellen, betekent niet dat je per se vriendschap moet sluiten met medewerkers of jouw hart bij hen uitstorten. Als CEO is het belangrijk om neutraal en consistent op te treden. Maar dat kan ook op een menselijke manier. Door te benoemen wanneer je input zoekt en medewerkers te betrekken, doorbreek je niet alleen gevoelens van eenzaamheid, ook jouw bedrijf heeft er baat bij. Mensen gaan zich meer geapprecieerd voelen, meer engagement tonen en zich vrijmoedig tonen in het geven van oprechte feedback. Het zal de eindverantwoordelijkheid niet wegnemen, maar wel verlichten.