De laatste indruk telt

In de cyclus van het aannemen van een werknemer zien we offboarding nog vaak over het hoofd. Maar in een wereld waar carrièrepaden steeds meer meanderen, loont het om te investeren in een goede laatste indruk.

Vraag rond in elk goed draaiend bedrijf en ze voeren gegarandeerd een doordacht recruterings-, onboarding- en retentiebeleid. Alles voor het vinden en houden van enthousiaste werknemers, toch? Maar als diezelfde werknemers het bedrijf enkele maanden, jaren of zelfs decennia later verlaten, blijkt het afscheid vaak nog grotendeels improvisatie. Menselijk, we denken bij de start van een relatie nu eenmaal niet zo graag aan het einde, maar de laatste stap in de HR-cyclus verdient meer dan het stiefmoederlijke plekje.

Afscheid nemen bestaat niet, zong Marco Borsato. Of dat geldt in relaties, laten we in het midden. Maar op professioneel vlak heeft de zanger zeker een punt. De tijd dat mensen hun hele leven bij één bedrijf werkten, is voorgoed voorbij. Carrières meanderen meer dan ooit. Dat maakt een professioneel afscheid steeds minder definitief. Een tewerkstelling mooi afronden, maakt ruimte voor een ander soort relatie met jouw ex-werknemer: klant, mentor, leverancier, ambassadeur of, wie weet, boomerangwerknemer. Anders gezegd: in the war om talent, vormt een offboardingstrategie een belangrijke troef.

Een mooi afscheid loont niet alleen op vlak van recrutering, maar bevordert ook de interne werking van een bedrijf. Zo zorgt een goed doorgesproken offboarding voor een vlotte (lees: productieve) overgang, vermijd je met een doordachte praktische checklist juridische problemen en kan een exitgesprek kostbare inzichten opleveren over jullie werkcultuur, leiderschap en communicatie.

Handvaten voor een positief afscheid

Hoe ziet dat er precies uit, een goede offboardingstrategie? Belangrijk: er is geen one size fits all: wat werkt voor jouw concurrent, past misschien helemaal niet bij jouw bedrijfscultuur. Maar er zijn wel best practices: ingrediënten die je terugvindt bij elk succesvol afscheid.

Eindig elegant. Voor een eerste indruk krijg je dan wel geen tweede kans, het is de laatste indruk die blijft nazinderen. Besteed er zorg aan. Neem je afscheid van een werknemer? Wees oprecht, vriendelijk en bedank voor bewezen diensten, ongeacht de omstandigheden van jullie afscheid.

Communiceer helder en op tijd. Vertellen dat iemand vertrekt, is nooit leuk. De verleiding is groot om het uit te stellen of je er met een mailtje vanaf te maken. Wacht niet te lang en communiceer, indien mogelijk, persoonlijk. Op die manier blijf je roddels voor, krijgt het team de kans om vragen te stellen en – niet onbelangrijk – is er ruimte om emoties te ventileren. Hou het niet bij een droge mededeling. Overloop samen met het team de verschillende stappen van het offboardingsproces. Wanneer is het exacte vertrek? Wie zal wat overnemen? Komt er een vervanger? 

Organiseer een exitgesprek. Wanneer een werknemer vertrekt, bespreek je samen uiteraard de praktische kant van het afscheid. Plan daarnaast ook een afrondend exitgesprek, waarin je feedback vraagt over jouw bedrijf, de cultuur en het leiderschap. Laat iemand anders dan de directe manager het gesprek voeren, zo creëer je ruimte voor eerlijke antwoorden. Voldeed de functie aan zijn of haar verwachtingen? Hoe was de relatie met de manager? Wat miste hij of zij in het bedrijf? 

Anticipeer. Een afscheid verloopt vaak ietwat chaotisch. Er moet veel geregeld worden, er komen emoties bij kijken en soms moet het snel gaan. Zorg op voorhand voor een praktische checklist voor een vlotte overdracht, die je samen met jouw (ex-)werknemer overloopt. Vraag bijvoorbeeld om alle lopende projecten te documenteren, belangrijke relaties in kaart te bregen en routines op te lijsten. Maak ook duidelijke afspraken over het inleveren van badges of kredietkaarten en het afsluiten van toegang tot gebouwen, e-mail of CRM-systemen. 

Vergeet de nazorg niet. Laat je als werkgever van jouw meest menselijke kant zien en toon betrokkenheid in de carrière van een (ex-)werknemer. Geef aan dat je bereid bent een aanbeveling te schrijven, geef loopbaanadvies of wijs, in het geval van een onvrijwillig vertrek, de weg naar ondersteunende diensten.

Feestje? Of je nu kiest voor een feest met alles erop en eraan, drink, woordje van afscheid of eenvoudig geschenk: er is geen goed of fout, zolang het past binnen jullie bedrijfscultuur. 

Door als werkgever initiatief te nemen, toon je niet alleen jouw waardering, maar garandeer je ook een gelijke behandeling. Gaat het om een onvrijwillig vertrek? Pols dan eerst bij jouw werknemer wat hij of zij ziet zitten. 

Hou de lijnen open. Jouw werknemer verlaat dan wel het bedrijf, dat wil niet zeggen dat hij of zij niets meer voor jouw bedrijf kan betekenen. Een whatsappgroepje voor oud-werknemers, een facebookgroep of een nieuwsbrief: er zijn tal van mogelijkheden om  contact te houden, al dan niet op een laag pitje. Kunnen jullie in de toekomst nog iets voor elkaar betekenen, dan is de draad zo weer opgenomen.

Zonder rafelrandjes

Afscheid is een geladen woord, maar in professionele sfeer is die zwaarte nergens voor nodig. Met een professionele offboarding, waarin je menselijkheid en personeelsbeleid weet door te trekken, rond je op een mooie manier een hoofdstuk af. Een einde zonder rafelrandjes, zo je wil. Het nieuwe hoofdstuk blijft dan wel een vraagteken, de positieve toon is alvast gezet.