Met de paplepel: de waarde van een ondernemend nest

Onderneemt minstens een van jouw ouders? Dan heb je 60 procent meer kans om later zelf een bedrijf te runnen. In het debat tussen nurture en nature valt ondernemerschap overtuigend bij het eerste. Dat is goed nieuws voor de jongeren, om veel meer redenen dan het vooruitzicht op een eigen bedrijf.

Monkey see, monkey do. Aan ouders hoef je het niet uit te leggen. Je mag een kind duizend keer vruchteloos opdragen ‘alsjeblief’ en ‘dankjewel’ te zeggen, maar het volstaat om één keer een vloekwoord te laten vallen en ze herhalen het alsof je nooit iets anders hebt gezegd. Kinderen doen niet wat je vraagt dat ze moeten doen, ze doen wat jij doet. Zo is het ook met ondernemerschap. 

Het is een bekend fenomeen: bij kinderen van ondernemers lijkt het vroeg of laat altijd te kriebelen om zelf iets op te starten. Waarom is dat eigenlijk? Zit ondernemerschap in het bloed, of geven we het met de paplepel mee? In 2012 bogen drie onderzoekers verbonden aan de universiteit van Amsterdam en Stockholm University zich over de vraag. Daarvoor deden ze beroep op een unieke dataset van Zweedse adoptiekinderen, die niet alleen info bevatte over het beroep van de adoptieouders, maar ook over het beroep van de biologische ouders. Wat bleek? Kinderen van wie minstens één van de ouders ondernemer is, hebben 60 procent meer kans om later zelf uit te groeien tot ondernemer. De paplepel geeft daarbij de doorslag: vooral het beroep van adoptieouders heeft een sterk effect op de carrièrekeuzes van hun kinderen. ‘Eerdere studies wezen naar mechanismen als toegang tot goedkoper kapitaal of menselijk kapitaal, maar onze resultaten bevestigen vooral de kracht van een ouderlijk rolmodel’, besloten de onderzoekers.

Breder dan bedrijf

Anders gezegd: ouders die een bedrijf leiden, geven hun vaardigheden en ingesteldheid bewust of onbewust door aan hun kinderen. Net zoals kinderen van literatuurminnende ouders een taalgevoeligheid kweken of mensen uit de zorg sterke empathische voelsprieten meegeven aan hun zonen en dochters, worden kinderen van ondernemers grootgebracht met competenties als initiatief en verantwoordelijkheid.

Het is belangrijk om te benadrukken dat die ondernemende spirit meer doelen dient dan een bedrijf oprichten. Zelfs als jouw zoon of dochter hoort bij de 40 procent die niet in jouw voetsporen zal treden, dan nog is het een cadeau om op te groeien in een ondernemend nest. 

Ondernemerschap gaat niet (alleen) over boekhouding of de praktische beslommeringen van een bedrijf runnen, het is, vooral, een mindset. Het is veerkrachtig zijn bij uitdagingen, vindingrijkheid om kansen te zien waar anderen erover kijken, zelfverzekerd je eigen koers varen en creatief zijn met de middelen die je hebt. In een wereld die alleen maar wint aan snelheid en complexiteit, kan dat tellen als rugzak met vaardigheden. 

Kanaal Z

Run je een eigen zaak? Heb je kinderen? Dan is de kans groot dat je hen jouw ondernemende ingesteldheid doorgeeft. Maar waarom zou je het onbewust doen? Door stil te staan bij wat ondernemerschap voor jou betekent en die mindset expliciet op te nemen in jouw opvoedingsstijl, geef je ze meer kracht. Daarbij helpt zo’n heldere ‘mission statement’ om richting te kiezen op momenten dat jullie wat vastlopen in jullie ouderschap.

Meer nog: om bewust ondernemerschap op te nemen in je opvoedingsstijl moet je geen ondernemer zijn. Een geëngageerde leraar, gepassioneerde boekhouder of getalenteerd werfleider: iedereen kan vaardigheden als vindingrijkheid of zelfverzekerdheid meegeven aan zijn kinderen. 

Om ondernemerschap uit te dragen hoef je geen keynotes te houden aan de keukentafel of de televisie iedere avond af te stemmen op Kanaal Z. Het zit veeleer in kleine, alledaagse dingen. Komt jouw dochter naar jou met een probleem, stimuleer haar dan om zelf na te denken over de oplossing, liever dan die gewoon aan te reiken. Wanneer je samen met je kinderen gaat winkelen en ze vragen om een bepaald merk chips, is dat een goede aanleiding om het gesprek te openen over de (subtiele) verschillen tussen de producten in de rekken. Vertelt je zoon over een spel dat hij graag zou spelen op de speelplaats? Denk samen met hem na over hoe hij de rest van zijn klas kan motiveren om mee te doen. 

Ondernemerschap is een ingesteldheid. In een wereld die vraagt om actie, is zo’n mindset goud waard. Cultiveer ze bij je kinderen, zo help je ze mee opgroeien tot mensen die actie ondernemen en durven gaan voor hun dromen. Of dat nu een bedrijf is of niet.